Menu

Nu de bouwshift eraan komt: word wegwijs in het gemeentelijk ruimtelijk beleid

De bouwshift is een complexe beleidswijziging waarin lokale besturen een grote rol zullen spelen bij de uitvoering. Steden en gemeenten hebben gelukkig ook een zekere beleidsvrijheid die hun toelaat om rekening te houden met de specifieke ruimtelijke context van hun grondgebied. Daarom zal het de komende jaren extra belangrijk zijn om ook als niet-specialist wegwijs te zijn in het gemeentelijk ruimtelijk beleid. Hieronder bespreken we alvast een van de sluitstukken van een ruimtelijk beleid: het ruimtelijk uitvoeringsplan.

11-02-2021 -

Ruimtelijke uitvoeringsplannen worden opgemaakt ter uitvoering van de ruimtelijke beleidsplannen of structuurplannen. Die uitvoeringsplannen bestaan op de drie overheidsniveaus. Daarbij kan een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan worden opgemaakt ter uitvoering van het gemeentelijk, het provinciaal of het gewestelijk beleidsplan ruimte of de structuurplannen. De voorschriften in het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan kunnen evenwel niet afwijken van de provinciale of gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen, tenzij instemming is verkregen van die overheid.

Een ruimtelijk uitvoeringsplan bestaat uit een reeks stedenbouwkundige voorschriften die aangeven wat voor ontwikkelingen toelaatbaar zijn binnen de grenzen van het gebied. Het geeft de bestemming weer, en kan zich uitspreken over hoe het gebied moet worden ingericht en beheerd. Een ruimtelijk uitvoeringsplan gaat altijd vergezeld met een kaart: het grafisch plan. De stedenbouwkundige voorschriften en het grafisch plan zijn beide even belangrijk en juridisch bindend.

Bij een ruimtelijk uitvoeringsplan zit ook altijd een toelichtingsnota. Die geeft de feitelijke ruimtelijke en juridische toestand weer van het gebied. De vastgestelde of goedgekeurde ruimtelijke uitvoeringsplannen hebben een verordenende kracht. Dat betekent dat het grafische plan en de stedenbouwkundige voorschriften in het ruimtelijke uitvoeringsplan bindend zijn voor burgers en bedrijven. Bij de beslissing over de omgevingsvergunningsaanvragen, dient dus rekening gehouden te worden met voorschriften zoals verwoord in de ruimtelijke uitvoeringsplannen.

Een ruimtelijk uitvoeringsplan moet steeds opgemaakt worden met het oog op een goede ruimtelijke ordening en met het oog op het algemeen belang. De verschillende ruimtelijke behoeften worden in de loop van het planproces gelijktijdig tegenover elkaar afgewogen. De opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan betekent veelal tegelijkertijd dat een perceel minder of juist meer bouwmogelijkheden krijgt. Zolang het plan niet opgemaakt is met het oog op die individuele belangen, is dat geen probleem. Met andere woorden: bij de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan is het algemeen belang leidend: de gevolgen voor de individuele eigenaars zijn eraan ondergeschikt. Het kan dus zo zijn dat door de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan eigenaars schade ondervinden van een bestemmingswijziging. Als door het van kracht worden van een ruimtelijk uitvoeringsplan een stuk grond niet meer in aanmerking komt voor bebouwing, kan de eigenaar daarvoor planschade vorderen. Het tegenovergestelde komt trouwens ook voor: als door de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan een onroerend goed flink in waarde stijgt, is in bepaalde gevallen de eigenaar verplicht planbaten aan de overheid te betalen.

Meer informatie? Zie Wegwijs in het gemeentelijk ruimtelijk beleid. Voor de meest actuele wetgeving over ruimtelijke ordening: zie de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening.

Ook interessant

Omgeving, Sociaal beleid & werk

100 basisbegrippen over sociaal wonen in Vlaanderen

Andy Dilles

Bestel

Omgeving

Het omgevingsvergunningsdecreet ontleed

Xavier Buijs
Steven Verbanck

Bestel

Omgeving

Goed Wonen Inspiratieboek

Bestel

Omgeving, Sociaal beleid & werk

Houvast voor de bestuurders van een sociaal verhuurkantoor

Bestel

Omgeving, Sociaal beleid & werk

Trots op mijn roots

Vereniging van Vlaamse Huisvestingsmaatschappijen

Bestel

Omgeving, Onderwijs

Slim gedeeld: Wegwijzer over het slim delen van schoolinfrastructuur

Verenigde Verenigingen

Bestel