1. Vragen over zwangerschappen
Het is een algemeen aanvaard principe dat de werkgever de sollicitante niet mag vragen naar een eventuele zwangerschap of naar een kinderwens. Een dergelijke vraag is daarentegen wel toegelaten en zelfs verplicht als die relevant is voor de openstaande functie. Bijvoorbeeld wanneer de functie gevaarlijk is voor vrouw en ongeboren kind.
Dat is onder andere het geval wanneer het gaat om arbeid waarbij de werkneemster blootstaat aan de schadelijke werking van bepaalde stoffen, hoge temperaturen of mechanische trillingen. De spontane melding van zwangerschap is slechts nodig in dezelfde omstandigheden. Houdt de functie daarentegen geen enkel risico in voor zwangere vrouwen, dan zijn dergelijke vragen niet relevant en mogen ze dan ook niet gesteld worden.
2. Vragen over studies en beroepsverleden
Vragen naar het studie- en beroepsverleden van de sollicitant kunnen wel. De werkgever mag een sollicitant uithoren over zijn beroeps- en studieverleden. Maar ook hier is er een beperking: de sollicitant moet die gegevens alleen meedelen als die verband houden met de aard en de uitoefeningsvoorwaarden van de functie. Het gedurende 2 jaar de facto niet uitoefenen van een functie is bijvoorbeeld een belangrijk element van het beroepsverleden. Omdat een bepaalde werknemer hierover in een situatie had gelogen, was er sprake van bedrog en was de arbeidsovereenkomst nietig en beëindigd.
Een sollicitant mag dus niet liegen over zijn beroepsverleden, maar hoeft wanneer hij een bepaalde periode niet heeft gewerkt, geen informatie te geven over de reden van deze afwezigheid wanneer dit verband houdt met zijn gezondheid. Dat zou alleen anders zijn, wanneer die informatie relevant zou zijn voor de functie die men gaat uitoefenen.
3. Politieke of religieuze voorkeuren
Vragen bij welke vakbond een sollicitant is aangesloten of naar welke politieke partij zijn voorkeur uitgaat, zijn slechts toegelaten wanneer de verwerking van dergelijke persoonsgegevens strikt noodzakelijk is, de verwerking geschiedt met inachtneming van passende waarborgen en enkel in de volgende gevallen:
- Wanneer de verwerking door de wet, het decreet, de ordonnantie, de Europese regelgeving of de internationale overeenkomst is toegestaan;
- Wanneer de verwerking noodzakelijk is ter verdediging van de vitale belangen van de betrokkene of van een andere natuurlijke persoon;
- Wanneer de verwerking betrekking heeft op gegevens die kennelijk openbaar zijn gemaakt door de betrokkene.
Identiteitsgebonden ondernemingen of instellingen, die steunen op een godsdienst of levensbeschouwing zoals ziekenfondsen, politieke partijen of vakbonden mogen bij de sollicitant polsen naar zijn politieke voorkeur en zijn aansluiting bij een vakbond indien dit vereist is voor de aard van het werk in de identiteitsgebonden onderneming. De “aard van het werk” zal vaak echter anders ingevuld worden bij deze werkgevers door de bijzondere aard van de identiteitsgebonden onderneming.
Dit is vooral het geval indien de job waarvoor gesolliciteerd wordt een verantwoordelijkheidsfunctie betreft of een job betreft die bijvoorbeeld als “spreekbuis” fungeert van de werkgever en die welbepaalde standpunten van de werkgever moet vertegenwoordigen. Om te vermijden dat zij hun persoonlijke overtuiging laten primeren op die van de werkgever, kan de werkgever eisen dat de (toekomstige) werknemer dezelfde overtuiging heeft zodat hun loyaliteit optimaal is.
Maar ook hier zijn er grenzen. Zo klaagde in de zaak Yilmaz tegen Turkije de heer Yilmaz een schending van zijn privacy aan nadat hij met succes een examen had afgelegd voor een buitenlandse tewerkstelling. Het examen was georganiseerd door het Turkse ministerie van Onderwijs. Yilmaz haalde het tweede hoogste resultaat op dit examen. Na dit examen kwam een document naar boven waarin informatie stond over het privéleven van de heer Yilmaz. Er stond onder andere in dat hij in hechtenis heeft gezeten, geslachtssegregatie in zijn huis hanteerde, zijn vrouw de islamitische kledingvoorschriften volgde en een pruik droeg naar haar werk.
Vervolgens maakte het ministerie een lijst op met 14 kandidaten die geslaagd waren voor het examen, maar door hun achtergrond niet meer in aanmerking kwamen voor de positie. Toen de heer Yilmaz vroeg naar de reden waarom een kandidaat op de derde plaats al een positie toegewezen kreeg en hij nog op een aanbod aan het wachten was, verwees het ministerie naar zijn achtergrond. Het Hof oordeelde dat artikel 8 EVRM toepasselijk is, omdat de beoordelingscriteria van het professioneel leven gelinkt zijn met het privéleven van die persoon.
Het Hof maakt hierbij de overweging dat de administratieve autoriteiten niet hebben verklaard hoe deze persoonlijke informatie ervoor zorgt dat de heer Yilmaz zijn verplichtingen in het buitenland niet zou kunnen uitoefenen. Het Hof maakt daarnaast de overweging dat de overheid noch een wettelijke basis noch een nagestreefd legitiem doel geeft voor deze inmenging in het privéleven. Bovendien gaf de overheid ook geen redenen waarom deze inmenging noodzakelijk is in een democratische maatschappij.
4. Vragen naar hobby's en vrije tijd
Vragen naar hobby’s, muziek- en literaire voorkeuren of andere interesses kunnen meestal niet. In de meeste gevallen is er immers geen enkele relevante band tussen die gegevens en de functie waarnaar gesolliciteerd wordt.
