Selectiecriteria, die onder meer peilen naar de bekwaamheid van de kandidaten of inschrijvers, zijn te onderscheiden van gunningscriteria, die de intrinsieke waarde van de offerte betreffen. Dit leidt er ook toe dat in beginsel selectiecriteria niet als gunningscriteria kunnen worden aangewend. Zo kan bijvoorbeeld een VCA-attest (Veiligheid Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers) geen gunningscriterium uitmaken, omdat het in wezen polst naar de algemene geschiktheid van de kandidaat/inschrijver.
Af en toe worden referenties of ervaring ook gehanteerd als gunningscriterium, terwijl dit in principe steevast betrekking heeft op de eigenlijke geschiktheid van de kandidaten/inschrijvers en dus kadert in de selectiefase. Dit was in de praktijk evenwel geen sinecure. In het licht daarvan werd in de overheidsopdrachtenrichtlijn van 2014/24 het volgende opgenomen in overweging 94:
“Ingeval de kwaliteit van het personeel van betekenis is voor het prestatieniveau van de opdracht, moet de aanbestedende dienst de organisatie, kwalificatie en ervaring van het bij de uitvoering van de opdracht betrokken personeel als gunningscriterium kunnen gebruiken, aangezien dit van invloed kan zijn op de kwaliteit van de uitvoering van de opdracht en daarmee ook op de economische waarde van de inschrijving. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij de uitvoering van contracten voor intellectuele diensten, zoals adviesverlening of architectuurdiensten.”
Ook het Hof van Justitie en de Raad van State aanvaardden reeds eerder dat zelfs ervaring deel kan uitmaken van een gunningscriterium indien de professionele kwaliteit van het team dat de opdracht zal uitvoeren een intrinsiek kenmerk van de inschrijving uitmaakt en verband houdt met het voorwerp van de opdracht. Zo oordeelde de Raad dat referenties of ervaring in beginsel selectiecriteria zijn aangezien ze dienen om na te gaan of de inschrijvers geschikt zijn om de betrokken opdracht uit te voeren. Ze kunnen uitzonderlijk ook gunningscriteria zijn indien daardoor de intrinsieke kwaliteit van de offertes in het licht van de specificiteit van de opdracht op differentiërende wijze kan worden aangetoond. In dat geval dient de ervaring of de referentie dus betrekking te hebben op de intrinsieke kwaliteit van de offerte.
Meestal wordt dit aanvaard bij overheidsopdrachten voor diensten, maar het feit dat het louter om een overheidsopdracht voor diensten gaat, verantwoordt niet dat bijvoorbeeld ook ervaring als gunningscriterium aangewend wordt.
Het onderscheid tussen beide begrippen is dus niet gemakkelijk te maken, maar samengevat lijkt de Raad van State drie elementen te toetsen:
- de ervaring of referenties mogen enkel bijdragen tot de beoordeling van de intrinsieke kwaliteit van de offerte;
- de aanbestedende overheid moet de noodzaak ervan motiveren, hetzij in het bestek, hetzij in het voorbereidend dossier, en;
- het moet bij voorkeur gaan om een overheidsopdracht voor diensten.
