Alle verschillende onderzoekslijnen leverden in de loop van die vier jaar diverse studies op en alle bijdragen in het boek zijn ofwel een weergave van één of meer studies uit het laatste jaar van de veertien onderzoekslijnen, ofwel een terugblik op de diverse studies die doorheen de vier jaar van het steunpunt zijn uitgevoerd.
De studies zijn gekaderd binnen het brede thema van verschillen in onderwijs, waarbij steeds de vraag speelt hoe we met deze verschillen moeten omgaan. Aan de ene kant willen we dat ons onderwijs zeer kwaliteitsvol is en willen we alles en iedereen stimuleren om zo optimaal mogelijk te leren en te presteren. Aan de andere kant moeten we ook rekening houden met die verschillen en mogen we niet iedereen over dezelfde kam scheren, maar moeten we inspelen op ieders noden en talenten. Daardoor zorgen deze verschillen voor de uitdaging om excellentie met gelijke onderwijskansen te verzoenen. Het is precies deze uitdaging die soms onderhuids of soms heel expliciet speelt in de studies die in dit boek zijn opgenomen.
De studies zijn gegroepeerd in vier delen. Deze delen zijn afgeleid van de drie grote onderzoeksdomeinen die de structuur van het steunpunt kenmerken: schoolloopbanen van leerlingen, schoolbeleid ten aanzien van leerlingen, schoolbeleid ten aanzien van leerkrachten en de organisatie van het onderwijs. In deze vier delen komen uiteenlopende verschillen naar voren: verschillen tussen leerlingen, verschillen tussen leerkrachten en verschillen tussen scholen.
Het steunpunt was een ambitieuze samenwerking van vijf verschillende instellingen: onderzoekers van de UGent, de KU Leuven, de UAntwerpen, de VUB en de Arteveldehogeschool werkten samen om dit onderzoeksprogramma te realiseren. Daarbij was het noodzakelijk om elke onderzoekslijn apart uit te werken, maar ook om regelmatig naar elkaar terug te koppelen. Toch blijven alle bijdragen in het boek de verantwoordelijkheid van de auteurs zelf. Daarom zijn zij expliciet bij elke bijdrage apart vermeld.
Wij hebben ervoor geopteerd om de onderzoekers in hun eigen bijdrage hun eigen klemtoon te laten leggen, weliswaar op basis van door de opdrachtgever vrijgegeven onderzoek. Ook het eerste deel, dat een algemeen kader biedt voor de verschillende bijdragen, is de verantwoordelijkheid van de auteur van dit deel. Daarom is dit boek een goede weergave van de samenwerking die doorheen het steunpunt heeft plaatsgevonden tussen al die verschillende onderzoekers. Ieder is voor een deel zijn eigen gang gegaan, met eigen prioriteiten en klemtonen, maar wel met een zekere afstemming op elkaar en weliswaar ook via de opvolgingsgroepen onder toezicht van de opdrachtgever.
Het boek is dus meer dan louter een losse verzameling van onderwijsstudies, maar het blijft een bundeling van verschillende studies, uitgevoerd door verschillende onderzoekers, met hun eigen karakter en visie. Dat maakt het boek misschien wat minder uniform, maar het biedt wel een grote rijkdom in zijn verscheidenheid. Het was ook onze manier om met verschillen om te gaan.
