Menu

Bijkomende problemen bij jonge kindjes met autisme

Bijkomende of secundaire problemen zijn problemen die niet rechtstreeks gekoppeld zijn aan autisme, maar die wel een gevolg kunnen zijn van de stoornis. Stiene Van den Eynde en Annelies Snoeckx van Het Raster VZW bespreken hier de vier voornaamste bijkomende problemen bij jonge kindjes met autisme.

05-05-2022 -

Zindelijkheid

Zindelijk worden heeft in de eerste plaats te maken met het aanvoelen van prikkels. Je lichaam vertelt je dat het tijd is om naar het toilet te gaan. Kinderen met autisme kunnen hier overgevoelig voor zijn, waardoor ze de hele tijd naar het toilet gaan, of net ondergevoelig, waardoor ze niet aanvoelen wanneer ze moeten gaan. Het bewustzijn van het signaal dat je lichaam geeft, is een eerste stap naar zindelijkheid. Aan de andere kant kunnen we ook stellen dat het een prikkelrijke activiteit is. Je raakt met je huid het potje aan, je huid heeft het misschien koud of net warm, je hoort en voelt de straal, je ruikt de geur van de stoelgang, enzovoort.

Zindelijkheid is iets wat moeilijk te vatten is voor kinderen, zeker voor kin­deren met autisme. Ze begrijpen niet altijd waar het over gaat en wat er verwacht wordt. Vaak zijn er al zoveel andere onduidelijkheden gedurende de hele dag die ze nog moeten verwerken, waardoor er weinig ruimte is voor iets nieuws. Kinderen met autisme zijn heel gevoelig voor druk. Geef het kind dus voldoende tijd om dit te ontwikkelen op een rustige en positieve manier.

Slapen

Kinderen met autisme kunnen moeilijkheden hebben bij het slapen. De aard van de slaapproblemen kan verschillen van kind tot kind. Het kan gaan over inslaap- of doorslaapproblemen of erg vroeg wakker worden.

De gevolgen van slaapproblemen zijn zowel voor het kind als voor de ouders belastend. Slecht slapen heeft niet alleen lichamelijke gevolgen (vermoeidheid, hoofdpijn …), maar ook een invloed op het dagelijks functioneren (gedragsproblemen, nog minder kunnen omgaan met veranderingen, concentratieproblemen, etc.). Het is belangrijk om te onderzoeken wat de oorzaak is van de slaapproblemen en welke rol autisme hierin speelt. We kunnen ons de vraag stellen wat er zich aan de binnenkant van het kind met autisme afspeelt.

Sommige kinderen met autisme zijn overdag overprikkeld op school en krijgen de prikkels niet verwerkt. Ze zijn dan ’s avonds nog niet voldoende ontprikkeld om vlot te kunnen inslapen. Het is ook belangrijk om na te denken over hun gevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen en voor medicatie.

Eten

Eetproblemen komen vaak voor bij kinderen met autisme. De problemen kunnen heel verschillend zijn van kind tot kind. Het kan gaan om bijvoorbeeld het tempo van eten, weinig gevarieerd eten, bepaalde kleuren wel of niet willen eten, eten dat strikt gescheiden moet zijn, een vaste plaats aan tafel willen, niet spreken tijdens het eten, een moeilijke overgang van vloeibaar naar vaste voeding, etc.

We zien, horen, voelen, ruiken en proeven ons eten. Geen wonder dus dat een andere prikkelverwerking kan leiden tot eetproblemen. De over- en ondergevoeligheden voor bepaalde prikkels spelen een rol. Alle prikkels verwerken tot één geheel kan ook moeilijk zijn. De kans op overprikkeling is groot. Een eetmoment is namelijk een prikkelrijke situatie. Alle zintuigen worden gelijktijdig aangesproken.

Vrije tijd

Het invullen van vrije tijd is moeilijk voor kinderen met autisme. Vrije tijd gaat zowel over de invulling binnenshuis als buitenshuis. Het gaat dus niet alleen over het hebben van hobby’s, maar ook over spelen thuis.

Vrije tijd betekent voor ons ontspanning, genieten en iets doen wat we graag doen. Voor kinderen met autisme voelt vrije tijd niet altijd zo positief aan als voor ons. Vrije tijd is ongestructureerde tijd met veel onduidelijkheden. Het is ook een moment met veel prikkels. Het vraagt heel wat vaardigheden van het kind, namelijk verbeelding (bedenken wat je allemaal kan doen), kunnen kiezen, bewegen, omgaan met anderen enzovoort. Het invullen van vrije tijd geeft voor kinderen met autisme vaak meer stress dan ontspanning. Ze hebben extra hulp en aanmoediging nodig om hun vrije tijd goed te kunnen invullen, anders kiezen ze vaak voor hetzelfde of is het mogelijk dat ze probleemgedrag stellen.

Het valt op dat jonge kinderen met autisme anders spelen dan leeftijdsgenoten. Dit ‘anders spelen’ kan van kind tot kind heel verschillend zijn. De spelontwikkeling kan ook trager verlopen. Kinderen met autisme zullen bijvoorbeeld minder experimenteren en vaak hetzelfde herhalen. Het kan ook zijn dat ze op een stereotiepe manier omgaan met hun speelgoed, bijvoorbeeld door zich te richten op details van het speelgoed. Kinderen met autisme zullen minder imiteren en enkel aangeleerd spelgedrag vertonen. Er is ook weinig fantasiespel aanwezig. Kinderen leren heel veel aan via spel. Het is dus duidelijk dat moeilijkheden met spelen en het invullen van de vrije tijd een grote invloed kan hebben op de ontwikkeling van het kind met autisme.

Wil je meer te weten wil komen over het leven van en met jonge kinderen met een autismespectrumstoornis? Check dan hier onze publicatie AnderSS: Jonge kinderen met autisme, een praktische gids, boordevol tips, handvaten, adviezen en doorverwijzingen. Deze gids werd samengesteld door Stiene Van den Eynde en Annelies Snoeckx, medewerkers van Het Raster vzw, een thuisbegeleidingsdienst voor personen met een autismespectrumstoornis.

 

Ook interessant

Zorg & welzijn

Vergeten dat je vergeet

Bart Schepers
Dr. Dirk Liessens

Bestel

Zorg & welzijn

Groen, je mentale boost

Herman Vereycken
Tamara van Reijen

Bestel

Zorg & welzijn

't Klikt

Maite Mallentjer

Bestel

Zorg & welzijn

Het Rijk der Spelen

Ann Steverlynck
Simon Wemel

Bestel

Zorg & welzijn

Bewegen tijdens en na kanker

Marie Crabbé
Vicky Van Stappen
Ine De Clerck
Dimitri Vrancken

Bestel

Zorg & welzijn

Voed je brein

Yves Meersman

Bestel