Hoe verloopt het financieringsproces in onderwijs en waaraan worden de middelen besteed? Wie betaalt wat? In Vlaanderen kan je vrij vlot de middelenstromen onderscheiden: de overheid, de ouders zelf, bedrijven en ngo’s. In het boek Iedereen telt proberen we verschillende sporen aan bod te laten komen en laten we auteurs aan het woord die het financieringsbeleid in Vlaanderen onder de loep namen.
Marc Van den Brande geeft een eerste beknopte schets van de onderwijsbegroting van de Vlaamse overheid. Hij wijst op het effect van de open-end financiering, waarbij de middelen fluctueren in functie van het aantal leerlingen. De toename van de leerlingenpopulatie resulteerde de laatste jaren in een stevige groei van het onderwijsbudget. Tegelijkertijd valt het op dat de gemiddelde kostprijs per leerling hoger ligt in het secundair dan in het basisonderwijs.
Vervolgens laten we Adri De Brabandere aan het woord. Als voormalig eerste-auditeur-directeur van het Rekenhof kent hij dit thema als geen ander. In zijn bijdrage beschrijft hij het financieringsmechanisme voor het gelijke-onderwijskansenbeleid in het leerplichtonderwijs en gaat hij op zoek naar de achterliggende visies die bepalend zijn voor de ambitie ter zake. Hij wijst op de ambiguïteit over de school- of leerlingengerichtheid van het beleid en de nood aan een langetermijnplanning die binnen de Vlaamse prestatiebegroting wordt opgenomen.
Trui Vermeersch, stafmedewerker financieel beheer bij Katholiek Onderwijs Vlaanderen, heeft het over de kansen, maar ook de moeilijkheden die een schoolbestuur ervaart bij het terugdringen van (kans)armoede van leerlingen. Vraag is of de kostenbeheersing en de maximumfactuur het schoolbestuur niet in al te nauwe schoentjes zet. Schoolbesturen beschikken over onvoldoende financiële draagkracht om de opgelegde doelstellingen te realiseren. Een aantal bijsturingen van het huidig beleid lijken haar noodzakelijk.
In deze publicatie kan je ook de mening van een aantal schooldirecties lezen. We hadden een apart panelgesprek met directies uit het basis- en het secundair onderwijs. Met soms scherpe uitspraken wijzen ze op de pijnpunten waarmee directies in verschillende situaties te maken hebben.
Saar Lambrechts, beleidsmedewerker van het Netwerk tegen Armoede, belicht dan weer het perspectief van de leerlingen en de ouders. Met een aantal treffende anekdotes schetst ze de problematiek: meer en meer mensen kunnen hun schoolfactuur niet meer betalen. Ze geeft een aantal mogelijke beleidssuggesties op schoolniveau, op lokaal niveau, en op niveau van de Vlaamse overheid.
We gingen te rade bij Bart Van Dijck en Jan Regaert die als specialisten vanuit de Steden en Gemeenten, het perspectief van het lokale bestuur toelichten. Inzake het flankerend onderwijsbeleid spelen de gemeenten immers een belangrijke rol naar de schoolbesturen en naar de ouders toe. De auteurs schetsen hoe de gemeenten sociale en andere voordelen voor de leerlingen vorm kunnen geven. En ook op het vlak van de buitenschoolse opvang en activiteiten staan er nieuwe uitdagingen te wachten. Het ontkleuren van de budgetten binnen het gemeentefonds maakt dat de lokale onderwijsactoren de politici telkens zullen moeten wijzen op de mogelijkheden en verplichtingen.
Vickie Dekocker, expert Onderwijs en Arbeidsmarkt van Agoria, geeft in haar bijdrage een beeld van de inspanningen vanuit de bedrijfswereld. Samenwerking tussen onderwijs en industrie creëert mogelijkheden. Op basis daarvan formuleert ze een alternatief voor de huidige financiering van onderwijs.
We staan ook stil bij een relatief recent probleem in de financiering van de schoolkosten: de internationalisering van de handboekenmarkt en de druk op de kosten voor schoolbesturen en ouders. Luc De Man schetst vanuit zijn ervaring met de Kwaliteitsalliantie een beeld over het tot stand komen en de prijszetting van onze leer- en handboeken.
